Wat is een Vicarie?
Een vicarie is in feite een middeleeuwse voorloper van een stichting. De vicarie had tot doel om jaarlijkse inkomsten uit haar vermogen aan een bepaalde geestelijke te geven. In ruil voor deze betaling las de vicaris, een priester, tot in lengte van dagen de Heilige Mis ten gunste van het zielenheil van de stichter(s) van de vicarie en zijn familie. Daartoe werd een bijaltaar in de kerk opgericht.
De inkomsten van een vicarie kwamen meestal uit de pacht van stukken land. Naast het betalen van de priester voor het bidden van het zielenheil van de familie werden de inkomsten uit de pacht ad pios usus besteed: dat wil zeggen ‘aan vrome doeleinden’, denk aan armenzorg, de kosterij of de opleiding van arme priesters.
Een vicarie viel tot aan de Reformatie onder geestelijk en burgerlijk recht. Na de Reformatie vielen de vicarieën alleen nog onder burgerlijk recht en kregen ze veelal een andere functie: zo werden het studiebeurzen of kregen ze een bestemming voor kunst, cultuur of welzijnswerk.
Van de vele duizenden middeleeuwse vicarieën zijn er nu nog maar zo’n 50 vicariestichtingen bekend die zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel met in hun naam het woord ‘vicarie’, ‘prebende’, ‘leen’ , ‘kapellanie’, ‘memorie’, of ‘beneficie’. Deze oudste Nederlandse rechtspersonen (vicarieën/stichtingen) zijn inmiddels voor het grootste deel studiebeurzen geworden, wat ook voor onze vicarie geldt.